Άνοιξη, ήλιος και παιδικά μάτια: Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Η άνοιξη είναι η εποχή της αναγέννησης, της εξόδου στη φύση και του παιχνιδιού στον ήλιο. Για τα παιδιά, αυτό σημαίνει ατέλειωτες ώρες δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους. Για τους γονείς, όμως, σημαίνει και αυξημένη προσοχή στην προστασία των ευαίσθητων ματιών των παιδιών από τις επιβλαβείς επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.

Ο ήλιος και η υπεριώδης ακτινοβολία

Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από ορατό φως, υπέρυθρη και υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Η τελευταία είναι αυτή που προκαλεί εγκαύματα στο δέρμα αλλά και βλάβες στα μάτια. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι UV που επηρεάζουν την υγεία: η UVA και η UVB. Η UVA διεισδύει βαθιά στους ιστούς του ματιού, ενώ η UVB επηρεάζει κυρίως την επιφάνεια.

Τα μάτια των παιδιών είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ο φακός του ματιού στα παιδιά είναι πιο διαυγής, επιτρέποντας μεγαλύτερη ποσότητα UV να φτάσει στον αμφιβληστροειδή. Επιπλέον, τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο έξω από τους ενήλικες — εκτιμάται ότι μέχρι την ηλικία των 18 ετών έχει απορροφηθεί έως και το 80% της συνολικής έκθεσης ενός ατόμου σε UV ακτινοβολία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις;

Η μακροχρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία συνδέεται με διάφορες οφθαλμικές παθήσεις, που μπορεί να εμφανιστούν αργότερα στη ζωή, όπως:

• Καταρράκτης: ο θολωμένος φακός που επηρεάζει την όραση.

• Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας: κύρια αιτία απώλειας όρασης στην τρίτη ηλικία.

• Πτερύγιο: ανάπτυξη ιστού από τον επιπεφυκότα που μπορεί να παρεμποδίσει την όραση.

• Φωτοκερατίτιδα: ένα είδος "εγκαύματος" του κερατοειδούς, με συμπτώματα όπως πόνο, δακρύρροια και ευαισθησία στο φως.

Ακόμη και σε μικρότερες δόσεις, η έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει οπτική κόπωση και δυσφορία στα παιδιά.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας;

1. Γυαλιά ηλίου με πιστοποίηση UV: Το πιο σημαντικό μέτρο είναι η χρήση γυαλιών ηλίου που φέρουν σήμανση 100% προστασίας από UVA και UVB. Τα γυαλιά πρέπει να εφαρμόζουν καλά και να καλύπτουν το μάτι από όλες τις πλευρές. Αποφύγετε φθηνές απομιμήσεις, καθώς τα σκούρα αλλά χωρίς φίλτρο γυαλιά μπορεί να επιτρέψουν σε περισσότερη UV να εισέλθει στο μάτι, προκαλώντας μεγαλύτερη βλάβη.

2. Καπέλο με γείσο: Η χρήση καπέλου που σκιάζει το πρόσωπο μειώνει την έκθεση των ματιών στην ηλιακή ακτινοβολία κατά περίπου 50%.

3. Ώρες έκθεσης: Αποφύγετε τη μακρά παραμονή στον ήλιο μεταξύ 10:00 π.μ. και 4:00 μ.μ., όταν η ηλιακή ακτινοβολία είναι πιο έντονη.

4. Εκπαίδευση και παράδειγμα: Διδάξτε στα παιδιά τη σημασία της προστασίας από τον ήλιο, όπως ακριβώς μαθαίνουν να πλένουν τα χέρια τους ή να φορούν κράνος στο ποδήλατο. Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα — αν φοράτε γυαλιά και καπέλο, είναι πολύ πιθανότερο να το κάνουν και τα παιδιά.

Συμπερασματικά

Η άνοιξη είναι η ιδανική εποχή για δραστηριότητες στη φύση, αλλά και μια υπενθύμιση της ανάγκης για προστασία. Η υγεία των παιδικών ματιών δεν είναι δεδομένη και απαιτεί πρόληψη από νωρίς. Με λίγα απλά μέτρα, μπορούμε να προστατεύσουμε την όραση των παιδιών μας και να τους εξασφαλίσουμε ένα μέλλον με καθαρή, φωτεινή ματιά.

Σταμάτης Γκατζώνης, MD, FEBO, PgDIP

Διευθυντής Οφθαλμολογικής Κλινικής Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών